Dziedziczenie może być dla rodziny nie tylko możliwością uporządkowania spraw majątkowych po bliskiej osobie, ale również źródłem potencjalnych problemów – zwłaszcza gdy mowa o długach spadkowych. Szczególną ostrożność należy zachować w przypadku małoletnich dzieci, które również dziedziczą – z mocy prawa. W sytuacji, gdy spadek obciążony jest długami, wielu rodziców rozważa jego odrzucenie nie tylko w swoim imieniu, ale także w imieniu swoich dzieci.
Odrzucenie spadku przez małoletniego
Małoletnie dziecko, jako osoba nieposiadająca pełnej zdolności do czynności prawnych, nie może samodzielnie odrzucić spadku. W jego imieniu taką czynność może wykonać przedstawiciel ustawowy – zazwyczaj jeden z rodziców – jednak nie jest to możliwe bez wcześniejszego uzyskania zgody sądu opiekuńczego. To bardzo istotny krok, który zabezpiecza interesy dziecka i uniemożliwia podejmowanie pochopnych decyzji.
Kiedy należy złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku?
Termin na odrzucenie spadku wynosi 6 miesięcy od momentu, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swojego powołania do spadku. W przypadku dzieci ten termin liczony jest od momentu, w którym spadek odrzucą rodzice – ponieważ dopiero wtedy powstaje “kolejność dziedziczenia” małoletnich.
Jeśli zatem rodzic odrzuca spadek, ma obowiązek w terminie 6 miesięcy od tej decyzji złożyć również wniosek do sądu opiekuńczego o wyrażenie zgody na odrzucenie spadku w imieniu dziecka. Po uzyskaniu zgody, rodzic składa właściwe oświadczenie przed sądem lub notariuszem.
Kiedy zgoda sądu nie jest wymagana?
Nowelizacja przepisów wprowadziła wyjątki od obowiązku uzyskiwania zgody sądu opiekuńczego. Zgoda sądu nie będzie potrzebna, jeśli spełnione są łącznie poniższe warunki:
- Rodzic wcześniej odrzucił spadek we własnym imieniu (dziecko dziedziczy wskutek tzw. podstawienia).
- Oboje rodzice wyrażają zgodę na odrzucenie spadku (albo składają wspólne oświadczenie).
- Wszyscy inni zstępni danego rodzica (np. pełnoletnie rodzeństwo dziecka) również odrzucili spadek.
W takich przypadkach rodzice mogą udać się bezpośrednio do notariusza albo sądu i tam złożyć oświadczenie w imieniu dziecka. Dokument powinien zawierać dane dziecka, rodziców, wskazanie przysługującej im władzy rodzicielskiej, zgodę drugiego rodzica, potwierdzenie wcześniejszego odrzucenia spadku przez rodziców oraz – jeśli dotyczy – informację o odrzuceniu spadku przez innych zstępnych.
Kiedy zgoda sądu jest konieczna?
Zgoda sądu będzie nadal wymagana, jeżeli:
- Rodzice nie są zgodni co do odrzucenia spadku.
- Dziecko dziedziczy bezpośrednio, np. wskutek śmierci jednego z rodziców.
- Inni zstępni rodziców (np. pełnoletnie rodzeństwo) nie odrzucili spadku.
W takim przypadku należy złożyć wniosek do Wydziału Rodzinnego i Nieletnich sądu właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka, aby uzyskać zgodę na odrzucenie spadku. Wniosek powinien zawierać dane rodziców i dziecka, akt urodzenia dziecka, potwierdzenie odrzucenia spadku przez rodzica (jeśli dotyczy), odpis aktu zgonu spadkodawcy oraz opłatę sądową w wysokości 100 zł.
Jak wygląda procedura krok po kroku?
- Ustal, czy konieczna jest zgoda sądu – na podstawie opisanych wyżej przesłanek.
- Jeśli zgoda jest wymagana – złóż wniosek do sądu rodzinnego.
- Po uzyskaniu zgody lub gdy zgoda nie jest potrzebna – złóż oświadczenie o odrzuceniu spadku w imieniu dziecka przed notariuszem lub w sądzie.
- Pamiętaj o terminie – masz 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedziałeś się o powołaniu dziecka do spadku, aby skutecznie złożyć oświadczenie.
Jeśli masz wątpliwości co do procedury lub potrzebujesz wsparcia w przygotowaniu dokumentów, zapraszam do kontaktu. Pomogę Ci zadbać o formalności oraz zadbam, aby wszystko odbyło się zgodnie z prawem oraz w najlepiej pojętym interesie Twojego dziecka.
